Inventariseren

Steenuilen laten zich in vergelijking met andere uilensoorten relatief makkelijk zien en horen.
Desondanks is het inventariseren niet eenvoudig. De hoofdmethode is het tellen van roepende mannetjes in het vroege voorjaar (half februari – half april) in de avond- of ochtend. Vooral in die periode markeren zij hun territorium (en ook weer in de nazomer/herfst). Het principe van het inventariseren berust op geluidsnabootsing: door met een CD-speler of cassetterecorder de territoriumroep van een mannetje af te spelen, wordt gepoogd de steenuilmannen met een roep te laten antwoorden. Elke roepende man vertegenwoordigt een territorium. De roepactiviteit is het hoogst op windstille avonden. Zeker bij slecht weer reageren wellicht niet alle mannetjes op hun 'ingeblikte' concurrent. Mede daarom is aanvullende informatie zoals zichtwaarnemingen van uilen in het broedseizoen en navraag bij plattelandbewoners (incl. oproepen in plaatselijke media) waardevol voor het verkrijgen van een compleet beeld over het voorkomen van steenuilen in een bepaald gebied.

Zie ook:

Het inventariseren van Steenuilterritoria (uit: Handleiding onderzoek en bescherming, STONE 2001)

Tips voor inventariseren (uit: Sovon Nieuws, 2016 (1))

Monitoring van de Steenuil (artikel in ATHENE 7 (2003))

website Sovon (resultaten trends en verspreiding, incl. links naar publicaties en nieuwsberichten van Sovon)

Roepende steenuil in de avondschemer. Illustratie: Jos Zwarts

Inventariseerders gezocht (2019)

Dankzij de vrijwilligers die nest(kast)onderzoek doen, weten we veel over onze Nederlandse steenuilen. Nestkastcontroles en ringonderzoek behoren tot de vaste onderdelen van het veldonderzoek. De steenuil behoort op dit vlak tot de best onderzochte vogelsoorten in ons land.

Daarnaast willen we graag een goed beeld krijgen van de verspreiding en de populatie-omvang, en veranderingen daarin. De verzamelde nestgegevens zijn hiervoor onvoldoende, omdat deze nagenoeg alleen betrekking op steenuilen die in nestkasten broeden. Naar schatting broedt driekwart van de Nederlandse steenuilen echter nog altijd in ‘natuurlijke’ nestplaatsen, zoals holtes gebouwen en in knot- en fruitbomen. Het volgen van alleen nestkasten geeft daarmee geen representatief beeld van de verspreiding en de lokale aantalsontwikkelingen. Bovendien kan de inspanning waarmee beschermers kasten ophangen en controleren in de tijd veranderen.

Daarom is Sovon op zoek naar nieuwe inventariseerders van steenuilen. STONE steunt deze oproep uiteraard van harte. Graag verwijzen wij voor meer achtergronden en informatie naar het artikel dat onlangs verscheen in Sovon-Nieuws 4 (2019).

Geluidsfragmenten territoriumroep

Download territoriumroep man steenuil (1) als MP3-bestand

Download territoriumroep man steenuil (2) als MP3-bestand

Steenuilroep in (verre) buitenlanden

Benieuwd hoe de steenuil (Little owl) klinkt op Lesbos of in Oman? Zoek het op in dit overzicht